หินปูน | อันตรายแค่ไหน

เป็นอีกหนึ่งปัญหาในช่องปากที่เลี่ยงไม่ได้ ก็คือ คราบหินปูน ที่เกาะตามผิวฟันของเรา หลายคนอาจมองข้ามการรักษาเพราะคิดว่าเป็นเรื่องเล็กน้อย  ขณะที่ความจริงแล้วปัญหาดังกล่าวอาจนำมาสู่ปัญหาช่องปากอื่นๆ ได้อย่างคาดไม่ถึง

คราบหินปูนคืออะไร?

คราบหินปูน ที่เกาะตามฟันของเรานั้น มักเกิดจากการที่เชื้อแบคทีเรียในช่องปาก ทำปฏิกิริยากับโปรตีนหรือเศษอาหาร ที่ตกค้างตามซอกฟัน ทำให้เชื้อแบคทีเรียนี้เจริญเติบโตและผลิตกรดบางอย่างมาทำลายผิวเคลือบฟัน หลังจากนั้นก็จะสร้าง หินปูน ขึ้นมาเพื่อให้แบคทีเรียนี้สามารถเกาะติดกับผิวฟันได้อย่างแน่นหนา คราบหินปูนถูกเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “หินน้ำลาย” มีลักษณะเป็นของแข็งเกาะอยู่บนผิวฟัน ซอกเหงือก ซอกฟัน และขอบฟัน โดยตอนแรกจะเป็นเพียงคราบจุลินทรีย์ที่เกาะอยู่บนผิวฟัน มีลักษณะนิ่มและสามารถแปรงออกได้ แต่เมื่อใดที่มีแร่ธาตุจากน้ำลายมาผสมด้วย จะกลายเป็นคราบหินปูนที่มีลักษณะเป็นของแข็ง ไม่สามารถแปรงเองได้ ต้องกำจัดออกด้วยเครื่องมือทันตแพทย์เท่านั้น

ถ้าปล่อยหินปูนทิ้งไว้เป็นเวลานาน จะส่งผลเสียและอันตรายแค่ไหน ?

หินปูน ซึ่งมีเชื้อแบคทีเรียสะสมเป็นจำนวนมาก เมื่อปล่อยไว้นานเกินไปจะสร้างสารพิษทำอันตรายต่ออวัยวะรอบ ๆ ฟัน ได้แก่ เอ็นยึดปริทันต์ กระดูกเบ้าฟัน และเหงือก โดยร่างกายจะมีการปล่อยสารกระตุ้นการอักเสบ เพื่อตอบสนองต่อสารพิษที่แบคทีเรียปล่อยออกมา จึงทำให้เกิด “โรคเหงือกอักเสบ” ในช่วงแรก สังเกตได้จากการมีเหงือกบวมแดง หรือมีอาการเลือดออกขณะแปรงฟัน และถ้าหากปล่อยไว้ไม่ได้รักษาจะเกิดการลุกลาม ทำให้ เหงือกร่น และเอ็นยึดปริทันต์รวมถึงกระดูกเบ้าฟัน โดนทำลายจากสารพิษที่แบคทีเรียปล่อยออกมา เรียกว่าการเกิด “โรคปริทันต์อักเสบ” เมื่ออวัยวะที่ช่วยยึดฟันให้คงอยู่ในกระดูกเบ้าฟันเหล่านี้น้อยลง จึงส่งผลให้เกิดอาการฟันโยก รวมถึงหินปูนจากการสะสมของคราบอาหารส่งผลให้มีกลิ่นปาก สร้างความไม่มั่นใจให้เราได้ บางรายที่มี หินปูน สะสมในร่องเหงือกลึกอาจทำให้เกิดหนองปริทันต์ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการบวมบริเวณช่องปากและใบหน้าได้

ขูดหินปูนครั้งแรกรู้สึกยังไง การขจัดคราบหินปูนเจ็บมั้ย?

เวลาที่เราขูดหินปูนเสร็จใหม่ ๆ ส่วนใหญ่จะรู้สึกปากสะอาด โล่งสบาย แต่บางท่านอาจมีอาการเสียวฟันเมื่อดื่มน้ำเย็นได้ ซึ่งเป็นเพียงชั่วคราวเท่านั้น ถ้าในกรณีเป็นโรครำมะนาดที่มีหินปูนเกาะมากเป็นแผง หลังขูดหินปูนออกอาจรู้สึกเหมือนฟันโยก เนื่องจากเชื้อโรคได้ทำลายกระดูกรอบรากฟันไปบางส่วนทำให้ฟันแข็งแรงน้อยลง พอกำจัดหินปูนออกไปฟันที่เคยถูกเชื่อมยึดกันเป็นแผงก็เป็นอิสระต่อกันจึงรู้สึกว่าฟันโยกได้

วิธีป้องกันไม่ให้เกิดหินปูนทำอย่างไร ?

เนื่องจากหินปูนมีจุดเริ่มต้นจากคราบอาหารที่ไม่ถูกกำจัดออก ดังนั้นการทำความสะอาดคราบอาหารในช่องปากเป็นประจำอย่างถูกวิธี จะช่วยลดการเกิดหินปูนได้เป็นอย่างดี สามารถทำได้โดยการแปรงฟัน เน้นบริเวณร่องเหงือกของคอฟัน ซึ่งเป็นจุดที่คราบอาหารจะสะสมได้ง่าย โดยวิธีที่นิยมใช้กันคือ “เอียงแปรง 45 องศา เข้าหาตัวเอง ขยับเบาๆ แล้วปัดเข้าหาด้านบดเคี้ยว” ร่วมกับการทำความสะอาดร่องเหงือกของซอกฟัน ซึ่งเป็นจุดที่แปรงสีฟันจะเข้าไปไม่ถึง และเป็นบริเวณที่เกิดการลุกลามของโรคปริทันต์ได้อย่างรวดเร็ว โดยการทำความสะอาดซอกฟัน สามารถทำได้หลายวิธี เช่นการใช้ไหมขัดฟัน แปรงซอกฟัน หรือแปรงกระจุก

แปรงฟันอย่างน้อย 2 ครั้งต่อวัน เวลาเช้าและเย็น ถ้าสามารถแปรงฟันกลางวันได้ยิ่งดี หรือไม่ก็แนะนำให้บ้วนน้ำ 2-3 ครั้ง หลังมื้อกลางวัน และหลีกเลี่ยงของหวานระหว่างมื้อ ทั้งนี้หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับวิธีการแปรงฟันอย่างถูกวิธี หรือการใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟัน สามารถให้ทันตแพทย์ช่วยแนะนำได้ แชทกับหมอ ถามตอบทุกปัญหา

แล้วหินปูนถูกกำจัดออกได้อย่างไร

ปัญหาคราบหินปูน จึงเป็นปัญหาช่องปากที่ควรได้รับการดูแลจากทันตแพทย์ ตามความเหมาะสม สำหรับช่วงอายุที่สามารถเข้ารับการขูดหินปูนได้นั้น ปกติแล้วไม่ได้มีการกำหนดตายตัว อาศัยการตรวจสุขภาพช่องปาก ถ้าหากถึงเวลาที่ควรได้รับการขูดหินปูนแพทย์จะแนะนำ ส่วนความถี่ที่เหมาะสมในการขูดหินปูน สำหรับคนทั่วไปที่มีอาการเหงือกอักเสบเพียงเล็กน้อยควรขูดหินปูนทุก 6 เดือน แต่ถ้าหากมีอาการของร่องลึกปริทันต์ด้วยควรได้รับการขูดหินปูนทุก 3-4 เดือน การกำจัดหินปูน ทำได้ด้วยการขูดหินปูนโดยเครื่องมือของทันตแพทย์ เนื่องจากหินปูนซึ่งมีลักษณะแข็ง จะไม่ถูกกำจัดโดยการแปรงฟันหรือทำความสะอาดซอกฟันได้เหมือนคราบอาหาร ในบางรายที่มีหินปูนในร่องเหงือกลึก จำเป็นจะต้องทำการขูดหินปูนร่วมกับการเกลารากฟันให้เรียบ เพื่อลดการสะสมของหินปูนในบริเวณร่องเหงือกลึก โดยระยะเวลาที่แนะนำให้ทำการขูดหินปูน คือทุก 6 เดือน - 1 ปี ขึ้นกับปริมาณหินปูนที่สะสม และความสามารถในการทำความสะอาดช่องปากของเรา

คราบหินปูน ห้ามขูดออกเอง

ในบางรายที่มีคราบหินปูนมาเกาะจนเห็นได้ชัดเจน อาจอยากหาอะไรแหลม ๆ แข็ง ๆ มาขูดเอง แต่ขอเตือนว่าอย่าทำเป็นอันขาด!  เพราะนอกจากจะเอาคราบหินปูนจากฟันไม่ออกแล้ว อุปกรณ์และวิธีการที่ผิดวิธีอาจจะทำให้เกิดอาการบาดเจ็บ เกิดแผลในช่องปาก เลือดออก หรือเหงือกอักเสบบวมได้ เพราะฉะนั้นถ้าต้องการกำจัดคราบหินปูน ควรให้ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้ดูแลสุขภาพช่องปากให้

ปรึกษา การขูดหินปูน กับทันตแพทย์ของเราได้ที่นี่

การทำฟันและดูแลฟันที่ดี ควรเลือกทำกับทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์
พร้อมด้วยเครื่องมือที่ปลอดภัย สะอาด ทันสมัย

คลินิกครอบครัวฟันดี ยินดีให้บริการ
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม คลิก

ข้อมูลโดย
ทพญ. กนกรัสม์ ฉันทแดนสุวรรณ